ឧកញ៉ាសុត្តន្តប្រីជា
ឥន្ទ កើតនៅថ្ងៃចន្ទ ខែអាសាធ ឆ្នាំវក ពុទ្ធសករាជ ២៤០៣ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី ២២ កក្កដា
ឆ្នាំ១៨៥៩ នាភូមិរការកោង ខេត្តមុខកំពូល មាតាឈ្មោះ យាយមុំ បិតាឈ្មោះ បញ្ចងកែ។ អាយុ
១០ឆ្នាំ ទៅនៅវត្តសិក្សាអក្សរខ្មែរ អាយុ ១៥ឆ្នាំ ចេញរៀនប្រែព្រះបរិយត្តិ
បួសជាសាមណេរនៅវត្តព្រែកពោធិ៍។ បួសបាន ១វស្សា សឹកចាកភេទពីសាមណេរ
រួចទៅរៀននឹងលោកព្រះអាចារ្យពេជ្រ នាស្រុកព្រះត្រពាំង។ អាយុ ១៨ឆ្នាំ
បន្តទៅរៀនជាមួយលោកគ្រូព្រះពុទ្ធឃោសាចារ្យ ប្រាក់ វត្តឧណ្ណាលោម ក្រុងភ្នំពេញ។
លុះអាយុ ១៩ឆ្នាំ ទៅរៀននឹងលោកគ្រូអាចារ្យសុខ វត្តកែវ ស្រុកបាត់ដំបង។ អាយុបាន
២០ឆ្នាំ បួសជាភិក្ខុនៅវត្តកែវ បានមួយវស្សា លាព្រះគ្រូឧបជ្ឈាយ៍ទៅរៀននៅទីក្រុងបាងកក
ប្រទេសសៀម។ បាន៧ឆ្នាំក៏វិលមកស្រុកខ្មែរវិញ ក្នុងអំណាចលោកព្រះយ៉ា កៈថាថន ញ៉ុញ
នៅវត្តកណ្តាល ស្រុកបាត់ដំបង ប្រមាណជា ១០វស្សា លាចាកសិក្ខាបទមក មាន ភរិយាបុត្រនៅភូមិជ្វាធំ។
លោកកៈថាថន ឈុំ ឱ្យងារជាទីហ្លួងវិចិត្រវោហារ ហើយបានតែង ប្រែបាលីជាសម្រាយមានឈ្មោះ
៤៤ ឈ្មោះជាសៀវភៅខ្លះ ចារស្លឹករឹតខ្លះ ។
លុះអាយុបាន
៥៥ ឆ្នាំ រាជការក្រុងភ្នំពេញ ឲ្យយកមកតាំងជាទី ឧកញ៉ាសុត្តន្តប្រីជា ប្រោសឲ្យជួយតែងសព្វវចនាធិប្បាយខ្មែរ
នៅទីសាលាបាលី ក្នុងរវាងអាយុ ៥៥ឆ្នាំ ដល់អាយុ ៦៥ឆ្នាំ បានលារាជការ វិលមកនៅស្រុកបាត់ដំបងវិញ
។ នៅថ្ងៃ ១០ កើតខែអស្សុជ ឆ្នាំជូតឆស័ក មានរោគក្អក អស់បណ្ដាកូនចៅ នាំគ្នាខិតខំព្យាបាល
ក៏ពុំបានធូរឡើយឡើយ, លុះដល់ថ្ងៃ អាទិត្យ ១២កើត ខែកត្តិក ឆ្នាំជូត ឆស័ក លោកក៏ទទួលអនិច្ចកម្មនៅវេលាម៉ោង
៨ព្រឹក ថ្ងៃ ៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ១៩២៤ ។
ស្នាដៃរបស់លោកឧកញ៉ាសុត្តន្តប្រីជា
ឥន្ទ មានច្រើនដូចជាៈ គតិលោក ១០ខ្សែ, និរាសនគរវត្ត, រឿងអំបែងបែក, បឋមសម្ពោធ,
លោកនីតិបករណ៍, សុភាសិតច្បាប់ស្រី, ក្បួនមេកាព្យ ។ល។ នៅចុងសតវត្សទី ១៩ និងនៅដើមសតវត្សទី
២០ ប្រជារាស្ត្រនៅបាត់ដំបង ស្គាល់លោកឧកញ៉ាសុត្តន្តប្រីជា ឥន្ទ នេះណាស់ ។ គ្រប់គ្នាហៅគាត់
ថា អាចារ្យឥន្ទៗ ។ អ្នកបាត់ដំបងទាំងអស់ សុទ្ធតែសរសើរស្នាដៃ និងសំនួនវោហាររបស់គាត់គ្រប់គ្នា
។ នៅពេលដែលខ្មែរយើងមិនទាន់មានសៀវភៅបោះពុម្ព អ្នកបាត់ដំបងនាំគ្នាខ្ចីសៀវភៅដែលជាស្នាដៃរបស់គាត់
យកមកចម្លងទុកចែកគ្នាអានបន្តពីមួយទៅមួយ ហើយមានអ្នកខ្លះន្ទេញកំណាព្យគាត់ទាំងទំព័រៗចាំរត់មាត់
។ លោកឧកញ៉ាសុត្តន្តប្រីជា ឥន្ទ ជាកិត្តិយសធំណាស់សម្រាប់ខេត្តបាត់ដំបង នៅសម័យដែលខេត្តនេះនៅក្រោមអំណាចសៀមអស់ពេលជាង
មួយសតវត្ស ។ គាត់ជាភស្តុតាងរស់បញ្ជាក់ថា សៀមអាចជ្រៀតជ្រែកបាន តែក្នុងវិស័យ
រដ្ឋបាលប៉ុណ្ណោះ តែមិនអាចជ្រៀតជ្រែកចូលក្នុងផ្នត់គំនិត ខ្មែរនៅបាត់ដំបង
ដែលជាខ្មែរនោះទេ ។
គួររំឭកទៀតដែរថាលោក
តង់ដារ ដែលជាបេសកសង្ឃកាតូលិក ដែលមកតាំងនៅបាត់ដំបង ពីឆ្នាំ ១៩០១ ដល់ ១៩០៤ ក៏បានយកចិត្តទុក
ដាក់និងអក្សរសាស្ត្រខ្មែរណាស់ដែរ។ លោកបានទៅប្រឹក្សារៀនសូត្រជា មួយលោកឧកញ៉ាសុត្តន្តប្រីជា
ឥន្ទ ហើយបានចងក្រង វចនានុក្រមខ្មែរ-បារាំង មួយមានឈ្មោះថា វចនានុក្រមតង់ដារ ដែលជាស្នាដៃដ៏សំខាន់មួយពិបាករកជាទីបំផុត
។ ដូច្នេះ លោកឧកញ៉ាសុត្តន្តប្រីជា ឥន្ទ ក៏បានចូលរួមក្នុងការចង ក្រងវចនានុក្រមនេះដែរ
។
យោងឯកសាររបស់លោក
តូច ឈួន បោះពុម្ពគ្រាទី ២ ឆ្នាំ ១៩៩៤ សម្រួលអត្ថបទឡើងវិញថ្ងៃ ១២ តុលា ២០១២, រ័ត្នន៍
សេនា។
អរគុណណាស់សម្រាប់ការចែករំលែក!
ReplyDelete